Celiakia – jej typowe i nietypowe objawy

Celiakia (choroba trzewna) to choroba, której towarzyszy nietolerancja białka zapasowego zbóż – glutenu. Ma on na tyle szkodliwe działanie, że w czasie trwania choroby dochodzi do spłaszczenia kosmków jelitowych, co prowadzi do zaburzonego procesu wchłaniania składników pokarmowych, witamin i minerałów. Choroba może się objawiać w różny sposób: od mocnych biegunek, wzdęcia brzucha, powiększenia jego objętości po spożyciu glutenu, poprzez nieuzasadnione chudnięcie, anemię, osłabienie, objawy takie jak wysypka i świąd w chorobie Dühringa (skórnej postaci celiakii).

Niestety nie ma lekarstwa na tą chorobę o podłożu genetycznym, jedynym sposobem leczenia jest dieta eliminacyjna. Należy unikać wszystkich produktów, gdzie możliwy jest dodatek glutenu, który występuje w ziarnach zbóż takich jak: żyto, jęczmień, pszenica. Kontrowersyjny jest owies, który naturalnie nie zawiera glutenu, ale w trakcie upraw, zbiorów czy przechowywania może zostać zanieczyszczony glutenem. Niektórzy chorzy na celiakię dobrze go tolerują, u niektórych mała ilość może powodować problemy gastryczne. Należy kupować owies z upraw certyfikowanych.

Również w celiakii wtórnej (która czasami towarzyszy cukrzycy), alergii, nietolerancji czy też nadwrażliwości na gluten, które obecnie są diagnozowane częściej niż sama celiakia zalecana jest dieta bezglutenowa.

To tak dla pewności, że jestem przyjaznym dietetykiem 😉 Egzamin zdany oficjalny papierek idzie pocztą, a to wszystko z tej okazji, że wprowadzam w moim cudownym Gabinecie nowe badanie „GENETYCZNA DIAGNOSTYKA CELIAKII”. Celiakia dalej kojarzy się z biegunkami, chudnięciem, wielu (niestety lekarzy) żyje w przekonaniu, że to choroba wieku dziecięcego. Muszę Was zmartwić to bardzo mały % pacjentów. Przez to diagnostyka przy dla mnie oczywistych dolegliwościach nie jest standardowo zalecana. Natomiast coraz większa ilość osób w wieku dorosłym jest diagnozowana, ponieważ celiakia ma nietypowe objawy i jedynym objawem może być np.niepłodność u kobiet, niski poziom żelaza (i ferrytyny), choroby autoimmunologiczne lub objawy charakterystyczne dla zespołu jelita drażliwego.

Typowe objawy to:
1. niski wzrost i masa ciała
2. opóźnienie rozwoju psychoruchowego
3. przewlekłe biegunki lub obfite stolce tłuszczowe
4. bóle brzucha, wzdęcia i powiększenie obwodu brzucha, wymioty i brak apetytu
5. osłabienie siły mięśniowej, częste infekcje

Nietypowe objawy:
1. zmiana usposobienia (nadpobudliwość lub zmęczenie, apatia), depresja, ADHD
2. osteopenia lub osteoporoza
3. zespół jelita drażliwego (IBS)
4. niedorozwój szkliwa zębowego, próchnica zębów
5. afty, zapalenie kącików ust, zapalenie języka
6. opryszczkowe zapalenie skóry
7. zatrzymanie miesiączkowania
8. poronienia, niepłodność
9. zaburzenia neurologiczne: padaczka, ataksja, drgawki, bóle głowy, migreny
10. bóle mięśni, niewyjaśnione bóle stawów
11. nietolerancja laktozy, cukrzyca typu 1
12. choroby autoimmunologiczne i inne (łuszczyca, Hashimoto, nieswoiste zapalenie jelit, autoimmunologiczne zapalenie wątroby, reumatoidalne zapalenie stawów, niedoczynność tarczyc, nadczynność tarczycy)

5 do 12, nieźle co? A to i tak nie wszystkie objawy. Kto by powiązał zapalenie kącików ust z celiakią?

Na razie tyle – wkrótce więcej o samym badaniu HLA-DQ2 i HLA-DQ8, które robi się tylko raz w życiu i jest bardzo istotne w przypadku krewnych osób chorych na celiakię.

Choroba to nie wyrok, dieta to nie kara, potraktuj jako przyjaciela, który pomoże ci na długo zachować zdrowie.