Repelenty i świadomość w walce z kleszczami
Typ: Stawonogi
Rząd: Kleszcze
Choroby, które przenoszą: borelioza (choroba z Lyme), wirusowe kleszczowe zapalenie mózgu
Jak się bronić: świadomość
Lasy po okresie kwarantanny zostały otwarte, kleszcze już zacierają swoje odnóża wyposażone w narzędzia, dostosowane do pasożytnictwa. Skoro już umiemy myć ręce i kichać w chusteczkę oraz przebywać w domu podczas choroby warto nabyć świadomości jak bronić się przed kleszczami.
Kilka kleszczowych faktów
1. U kleszczy wykryto substancje blokujące histaminę, w ten sposób opóźnia rozwój reakcji zapalnych w skórze żywiciela. Ugryzienie kleszcza nie boli, w miejsce przecięcia skóry pasożyt wstrzykuje płyn o działaniu znieczulającym.
2. Wybrana grupa krwi nie broni cię przed kleszczami, jeśli przebywasz w miejscu ich bytowania masz większą szansę na to aby ciebie zaatakowały.
3. Kleszcze to nie spadochroniarze, nie skaczą z drzew, wolą bardziej dostępne miejsca dla ich żywicieli: człowieka, dużych i małych ssaków: ścieżki leśne, lasy, pola, ale też coraz częściej przydomowe ogródki. Niektóre gatunki żerują na ptakach, szczególnie gołębiach (obrzeżek gołębi).
4. W czasie lokalizacji żywiciela na kleszcza działają różne bodźce: światło, głos, wibracje powietrza, CO2, temperatura, zapach, skład potu.
5. Najważniejszym organem zmysłowym kleszczy jest organ Hallera, który reaguje na bodźce chemiczne, mechaniczne, oraz zmiany wilgotności powietrza i temperatury. Jest on położony na grzbietowej stronie stopy pierwszej pary nóg. Podczas szukania żywiciela podnoszą ją i ustawiają stroną grzbietową w kierunku źródła bodźca. W tej pozycji pozostają do momentu kontaktu z żywicielem1.
6. Kleszcz pospolity żerujący na człowieku atakuje najczęściej – u dorosłych nogi, pośladki, pachwiny, brzuch, u dzieci- głowa, okolice głowy (za uszami, na granicy włosów i na szyi). Ale jestem za tym aby w poszukiwaniu potencjalnego wroga oglądać dokładnie całe ciało.
7. Po ugryzieniu przez kleszcza nie zawsze musi wystąpić charakterystyczny rumień.
Bronić przed kleszczami możemy się na różne sposoby. Podstawą jest świadomość i na pewno idąc na wycieczkę do lasu, na łąkę warto ubrać odzież z długimi rękawami, nogawkami, czapkę. W lesie warto iść środkiem ścieżki, szklaku i należy zwrócić uwagę na dzieci, które lubią podbiegać do ładnych kwiatuszków i paprotek. Dodatkowo w czasie wycieczek należy stosować repelenty odstraszające, chętnie z nich korzystam i nie wejdę do lasu bez spsikania się hojnie detergentami. Może moja kleszczofobia jest na wyrost, ale wystarczy skonsultować kilkanaście osób chorujących na boreliozę, których życie to często pasmo bólu i poważnych problemów ze zdrowiem, aby świadomie podejść do tematu. Zresztą co tu dużo mówić, osoby zdiagnozowane to szczęśliwcy, którzy często po kilku latach mają postawioną właściwą diagnozę, gdyż choroba z Lyme imituje wiele innych chorób jak stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów, depresję, chorobę Hashimoto, depresję lub nawet schizofrenię.
Diagnostyka i świadomość
Diagnostyka chorób odkleszczowych jest trudna, często nieskuteczna, a leczenie nie zawsze daje dobre skutki, jest kosztowne, czasami metodą prób i błędów i jeśli w czasie leczenia nie ma włączonej diety przeciwgrzybiczej, to najczęściej kończy się kandydozą przewodu pokarmowego. Dobrym preparatem, który można włączyć jako uzupełnienie leczenia boreliozy lub kandydozy jest BorelissPro, który zawiera wyciągi ziół rekomendowanych przy leczeniu boreliozy: rdest japoński, szczeć lekarską, ekstrakt z oregano i czosnku. Czy nas zabezpieczy przed ugryzieniem przez klesza, nie masz na to dowodów, ale w okresie lata również go suplementuję w cyklu pulsacyjnym, zwłaszcza teraz, gdyż zawarte w nim składniki dodatkowo wspomaga organizm w walce z wirusami. Jeśli chorujesz na boreliozę i masz problem z dietą lub suplementacją, to zapraszam na konsultacje również w formie on-line.
Chemiczne środki w walce z kleszczami
Rynek oferuje nam kilka chemicznych zabezpieczeń. Firma, z której korzystacie może być dowolna, u mnie na zdjęciu są różne, łącznie z preparatem zakupionym na Słowacji, dlatego warto czytać i rozumieć skład preparatu.
1. N,N-Dietylo-m-toluamid, DEET. Im mocniejsze stężenie tym skuteczniejsze, na rynku są preparaty z zawartością 10%, 20%, 25%, 35%, a nawet z 50% substancji czynnych. Te najmocniejsze oferuje firma Mugga, polecam tym, którzy wyjeżdżają w kraje egzotyczne i tropikalne. Preparaty z zawartością 10% chronią dosyć krótko, do około dwóch godzin. Preparatów z DEET nie zaleca się kobietom ciężarnym, dzieciom do 12 roku życia. Bezwzględny zakaz stosowania środków jest do drugiego miesiąca życia dziecka, to z uwagi na potencjalnie niekorzystny wpływ na układ nerwowy.
Dane z przeprowadzonych badań potwierdzają, że DEET moduluje aktywność wielu receptorów węchowych i zakłóca kodowanie zapachów niezbędne do wykrycia gospodarza – czyli stajesz się dla owadów niewidzialny2, dlatego to mój ulubiony repelent mimo najbardziej niekorzystnego działania na organizm.
2. Preparaty na odzież. Jeśli na opakowaniu jest napisane na odzież to jest tylko na odzież. To często połączenie substancji, które mają silne działanie dostarczające owady latające i kleszcze, ale aplikowane bezpośrednio ma skórę wywołują silne dzianie drażniące. Tymi preparatami psikam plecak, buty, zwłaszcza biegowe oraz skarpetki. Podczas biegu nie manewruję przy butach (wiąże je raz, a porządnie i chowam sznurówki w kieszonkę zlokalizowaną w języku buta, większość modeli trailowych ma taki gadżet). Podczas biegów górskich również warto zabezpieczać się przed kleszczami, bieg wiedzie często szerokimi ścieżkami lub szlakami turystycznymi, ale organizatorzy mają też fantazję i potrafią puścić odcinek przez krzaki.
3. Ikarydyna (ester 2-(2-hydroksyetylo)-1-metylopropylowy kwasu 1-piperydyno-karboksylowego; lub inna nazwa 1-sec- butyloksykarbonylo-2- (2-hydroksyetylo)-piperydyny), jest bardziej bezpieczny od DEET z uwagi na mniej toksyczne działanie na układ nerwowy, ale też mniej skuteczny. Do twojej decyzji należy jakiego zabezpieczenia potrzebujesz. Stężenie ikarydyny 20% jest skuteczne przeciwko komarom i kleszczom od 8 do 14 godzin a w stężeniu 10% od 3,5 do 8 godzin. Nie stosuj w tym samym czasie DEET z ikarydyną, ponieważ mieszanka tych substancji jest toksyczna dla człowieka. Producent (OFF) podaje, aby nie stosować preparatu u dzieci poniżej 6. roku życia
4. Olejek z eukaliptusa cytrynowego (PMD, citriodiol), olejek cytronelowy. Olejki dają krótką ochronę w porównaniu z powyższymi, ale są bezpieczniejsze, również dla dzieci. U dzieci nie powinno się stosować czystego olejku poniżej trzeciego roku życia. Inne olejki dostępne w preparatach to: olejek lawendowy, olejek paczuli, olejek mięty pieprzowej, bazyliowy eukaliptusowy, anyżowy, Często w preparatach znajdziecie jako dodatek geraniol – to organiczny związek chemiczny, który występuje w olejkach.
5. IR3535 – ester etylowy kwasu 3-(N-acetylo-N-butylo)aminopropionowego – bezpieczniejszy dla alergików niż DEET oraz ikarydyna, warto celować w wartości 10-30% substancji czynnej.
Długotrwała ekspozycja na substancje czynne zawarte w preparatach może być dla człowieka szkodliwa, wpływać na układ nerwowy (zwłaszcza te z DEET), wywoływać reakcje skórne (mocniej gdy skóra jest mocno nagrzana, poparzona promieniami słonecznymi), należy wziąć kąpiel i zmyć preparat tak szybko jak to jest możliwe i nie musimy już korzystać z zabezpieczenia. Należy uważać aby preparat nie dostał się w okolice oczu, może powodować łzawienie, podrażnienie, więc nie psikajcie sprayem pod wiatr i jeśli zabezpieczacie swoje ciało, odejdźcie od grupy, od dzieci. Po aplikacji należy umyć ręce lub jeśli jesteś w plenerze wytrzeć chusteczką odświeżającą.
Większość preparatów o skutecznym działaniu jest bezpiecznych powyżej 6. roku życia, należy je dobrać do wieku dziecka i rozważyć korzyści versus straty.
Udostępnij ten wpis, może kogoś uchronisz przed chorobą z Lyme.
1A. Buczek, Choroby pasożytnicze, Lublin 2005, s. 256-289.
2DEET, ikarydyna, IR 3535 – a może olejki eteryczne? Co działa na komary i kleszcze?, https://pantabletka.pl/deet-ikarydyna-ir3535-co-dziala/, dostęp 24.04.2020.